سلام کاشان پرس | اخبار و وقایع کاشان به صورت آنلاین
نویسنده: مریم قربانی 
به همت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی انجام شد؛ رونمایی از احکام ثبت ملی آیین‌های خطبه‌خوانی و صفه‌خوانی حرم مطهر رضوی
در آستانه تاسوعا و عاشورای حسینی و به همت سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، از احکام ثبت ملی آیین‌های خطبه‌خوانی و صفه‌خوانی حرم مطهر رضوی در میراث معنوی کشور در موزه این آستان مقدس رونمایی شد.
این مراسم رونمایی همزمان با ایام سوگواری اباعبدالله الحسین (ع)، با حضور سیدجواد موسوی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی، محمد توکلی فریمانی، مشاور مدیر عالی حرم مطهر رضوی، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدجلال حسینی، رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و جمعی از مدیران و کارشناسان این آستان مقدس، یکشنبه، ۲۴ تیرماه ۱۴۰۳ در محل موزه قرآن و نفایس حرم مطهر حضرت رضا(ع) برگزار شد.
خطبه‌خوانی؛ آیینی باشکوه و کهن
مشاور مدیر عالی حرم مطهر رضوی در این مراسم با تأکید بر لزوم ثبت سنت‌ها و آیین‌های کهن حرم مطهر که از گذشته تا کنون به همت واقفان و بانیان در این آستان مقدس پایه‌گذاری شده است، اظهار کرد: تمام آیین‌هایی که در بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع) برگزار می‌شود، فلسفه دارد و پیامی در آن‌ها نهفته است.
توکلی فریمانی افزود: آیین خطبه‌خوانی از دوره صفویه تا عصر حاضر به سه شیوه؛ خطبه‌خوانی شب عاشورا، خطبه‌خوانی شب شهادت امام رضا(ع) و خطبه‌خوانی تحویل کشیک خدام، در حرم مطهر اجرا می‌شود. همچنین در مراسم صفه نیز بخشی به خطبه‌خوانی اختصاص داده شده است.
وی با بیان اینکه آیین خطبه‌خوانی شب عاشورا و شب شهادت امام رضا(ع)، به ثبت ملی رسیده است، تصریح کرد: خطبه‌خوانی یکی از باشکوه‌ترین آیین‌های کهن حرم مطهر رضوی به شمار می‌آید و برای حفظ شأن و شکوه این مراسم، تمامی خدمه در 8 کشیک مکلف هستند در آن حضور داشته باشند. حضور در این مراسم و کسب فیض از آن نه تنها برای خادمان بلکه برای زائران و مجاوران نیز اهمیت خاصی دارد.
سخنران این مراسم با تشریح جزییات برگزاری آیین خطبه‌خوانی اعم از آماده‌سازی محل برگزاری آن، تهیه شمع و لاله‌ها، فرش‌آرایی و گل‌آرایی ویژه مراسم، چیدمان خاص خدمه و نظم و ترتیب اجرای مراسم آن افزود: در این میان، مراسم شمع‌گردانی، مهم‌ترین بخش اجرای این آیین به شمار می‌آید.
وی همچنین بیان کرد: آیین خطبه تحویل کشیک نیز پیام‌های متفاوتی را به ما ابلاغ می‌کند که سحرخیزی، نخستین پیام آن است. این آیین با حضور خدام کشیک روز قبل و کشیک روز جاری حرم مطهر برگزار می‌شود و فضایی معنوی بدون ایجاد مزاحمت برای زیارت زائران ایجاد می‌کند.
مشاور مدیر عالی حرم مطهر رضوی با اشاره به نوع چیدمان و آداب خاص اجرای این آیین نیز گفت: استقرار خادمان در آیین‌های حرم مطهر رضوی نیز دارای پیام خاصی است، به طور مثال، علما و روحانیون، سادات و پیشکسوتان خدمت، در صدر مراسم جای می‌گیرند.
صفه با قدمتی بیش از 160 سال
در ادامه، توکلی فریمانی با اشاره به اینکه آیین صفه از سال 1276 قمری در حرم مطهر رضوی برگزار می‌شود و بیش از 160 سال قدمت دارد و حتی در دوران شیوع بیماری کرونا نیز تعطیل نشده است، بیان کرد: این آیین نیز بر دو موضوع؛ توسل به محضر معصومین (ع) و قرائت قرآن مجید تأکید دارد.
وی با اشاره به اینکه آیین صفه بر پایه موقوفه امام وردی خان بیات مختاری اجرا می‌شود، گفت: این آیین ابتدا طبق نظر واقف آن در رواق «توحیدخانه» حرم مطهر رضوی برگزار می‌شد که مکان آن در گذر زمان با توجه به احداث رواق‌های جدید، با نظر تولیت‌های وقت چند بار تغییر یافته است چنان‌که در حال حاضر در رواق «دارالزهد» حرم مطهر اجرا می‌شود.
مشاور مدیر عالی حرم مطهر رضوی افزود: با اجرای این موقوفه، هر روز یک دور قرآن به صورت کامل در دو نوبت صبح و شب با حضور 14 نفر از حفاظ و سرکشیک وقت حفاظ طبق آیین خاصی ختم می‌شود. همچنین در این مراسم، چهارده بند سروده خواجه نصیرالدین طوسی در مدح و منقبت معصومین (ع) قرائت می‌شود.
اهمیت موزه‌داری در آستان قدس
همچنین رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این مراسم در خصوص اهمیت موزه‌داری در این آستان مقدس اظهار کرد: از نگاه ما موزه‌های حرم مطهر رضوی دالان معرفتی است که بازدید از آن‌ها مکمل امر زیارت محسوب می‌شود.
حجت‌الاسلام و المسلمین حسینی ادامه داد: همچنین موزه‌ها پیشینه فرهنگی، تاریخی و تمدنی کشور به شمار می‌آیند و صیانت و پاسداری از آثار نفیس آن‌ها اهمیت بسیاری دارد. در این میان، در حفظ آیین‌های کهن حرم مطهر همچون خطبه‌خوانی نیز به عنوان میراث معنوی کشور باید کوشید.
وی ضمن ارائه گزارش کوتاهی از فعالیت‌های موزه‌های آستان قدس رضوی در ثبت ملی آثار نفیس موزه‌ها و همچنین موضوع «زیارت رضوی» در چند سال اخیر گفت: همچنین این آستان مقدس در صدد است تا زیارت رضوی را به ثبت جهانی برساند.
لازم به ذکر است، در این مراسم کلیپ‌هایی از آیین خطبه‌خوانی شب عاشورا و آیین صفه‌خوانی حرم مطهر رضوی نیز پخش شد.
