با افزایش سن، تغییرات فیزیولوژیکی و بیماریهای مزمن مانند آرتروز، پوکی استخوان، بیماریهای قلبی و مشکلات شناختی میتوانند تواناییهای عملکردی سالمندان را کاهش دهند. توانبخشی با بهرهگیری از تکنیکهای علمی و روشهای نوین، به سالمندان کمک میکند تا زندگی فعالتر و سالمتری داشته باشند.
مزایای توانبخشی سالمندان
✔️ تقویت تعادل و کاهش خطر سقوط
✔️ کاهش دردهای عضلانی و مفصلی
✔️ افزایش قدرت و استقامت جسمی
✔️ حفظ عملکرد شناختی و پیشگیری از زوال عقل
✔️ بهبود روحیه و افزایش مشارکت در فعالیتهای اجتماعی
چگونه توانبخشی سالمندان انجام میشود؟
متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی بسته به نیاز هر فرد، روشهای مختلفی را پیشنهاد میدهند:
تغذیه مناسب
تمرینات ورزشی شامل کششی، تعادلی و قدرتی با هدف بهبود هماهنگی و جلوگیری از ضعف عضلانی
فیزیوتراپی
جهت کمک به کاهش درد های عضلانی اسکلتی از جمله آرتروز مفاصل
کاردرمانی
جهت کمک به انجام فعالیتهای روزمره مانند لباس پوشیدن و غذا خوردن
گفتار درمانی
برای بهبود تواناییهای گفتاری و بلع در سالمندانی که مشکلاتی در این زمینه دارند.
روشهای پیشرفته
شامل رباتیک، واقعیت مجازی و تحریک مغزی برای افزایش تواناییهای جسمی و ذهنی
توصیههایی برای جلوگیری از افتادن سالمندان
✔️ ایمنسازی محیط خانه: حذف موانع، نصب دستگیره در حمام و استفاده از فرشهای ضدلغزش
✔️ تمرینات تعادلی و قدرتی: تایچی و یوگا برای تقویت عضلات و هماهنگی بدن مفید هستند
✔️ استفاده از وسایل کمکی: واکر یا عصا در صورت لزوم میتواند از افتادن جلوگیری کند، اما برخی سالمندان به دلیل ترس از انگ اجتماعی از استفاده از آن خودداری میکنند. مهم است که این نگرش تغییر کند و سلامت در اولویت باشد.
✔️ نورپردازی مناسب: روشنایی کافی در خانه برای کاهش خطر زمین خوردن ضروری است
✔️ کفش مناسب: استفاده از کفشهایی با کفی ضدلغزش برای حفظ تعادل
✔️ چکاپهای پزشکی منظم: تست تراکم استخوان، کنترل بیماریها و داروهایی مانند
مشکلات بینایی و داروهای ضد فشار خون که ممکن است بر تعادل تأثیر بگذارند.
✔️ مصرف کافی کلسیم و ویتامین D: برخی سالمندان به دلیل ترس از سنگ کلیه از مصرف کلسیم خودداری میکنند، اما کمبود آن میتواند خطر شکستگی استخوان را افزایش دهد. باید توجه داشت که مصرف متعادل و تحت نظر پزشک، نهتنها مضر نیست بلکه به سلامت استخوانها کمک میکند.
نتیجهگیری
توانبخشی سالمندان یک راهکار جامع برای حفظ سلامتی، استقلال و کیفیت زندگی سالمندان است. با بهرهگیری از روشهای علمی و توصیههای پیشگیرانه، سالمندان میتوانند زندگی فعالتر، ایمنتر و لذتبخشتری داشته باشند. اگرچه در بسیاری از موارد میتوان توانمندی سالمند را افزایش داد، اما در شرایطی که این امکان وجود نداشته باشد، توانبخشی به او کمک میکند تا با ناتوانی خود سازگار شود و زندگی بهتری را تجربه کند.
منبع: دکتر الهه میانه ساز متخصص طب فیزیکی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کاشان